Uitgangspunten

In een geautomatiseerd huis gaan lampen automatisch aan bij behoefte. En dan liever ook vaste plafondlampen en dergelijke, niet alleen die ene lamp op een kastje met een stekker in het stopcontact. Bij de domotica in ons huis hou ik drie uitgangspunten aan;
1. Alles blijft met de hand te bedienen
2. Slimme apparaten zo min via de cloud of een dienst van een bedrijf
3. Zo veel mogelijk draadloos, bij voorkeur WiFi

Alles blijft met de hand te bedienen

Als je een slimme stekker wilt welke je in het stopcontact steekt (zoals ik een Wemo of Plugwise heb) dan kijk ik altijd of er ook een knopje op zit om met de hand te schakelen. Dan kan iemand in huis altijd de lamp of iets dergelijks met de hand bedienen. De plugwise voldoet daar NIET aan, want er zit juist geen schakelaar op. Deze wordt door mij dus niet als schakelaar gebruikt, enkel om het verbruik te meten.

Een ‘slimme’ RGB-lamp voldoet hier dus ook niet aan, omdat deze in een fitting ergens moet worden gedraaid waarbij de schakelaar altijd in de aan-stand moet staan. Doet iemand of iets de lamp elektronisch uit, dan zal hij niet aangaan als je de schakelaar omzet; deze gaat immers van ‘aan’ naar ‘uit’. Ik heb hiervan twee lampen; Yeelights.

Inbouwen achter een schakelaar

Een alternatief voor een lamp op een muurschakelaar is een inbouwschakelaar. Dat is een klein kastje welke je achter je muurschakelaar stopt en zowel verbonden is met de draad naar de lamp als de schakelaar. Voorbeelden hiervoor zijn Fibaro, Qubino, Develo, Sonoff Shelly en Tuya.
Er zijn een paar afhankelijkheden die het werken hiermee makkelijker maken
• Extra diepe inbouwdozen. Bij het ontwerp van het huis heb ik er specifiek naar gevraagd en mijn bouwer met veel Duitse aanpak deed dat al automatisch. Door de extra diepte heb je meer ruimte om al die draden en de extra elektronica te plaatsen.
• Overal zowel bruin (Live/Fase) als blauw (Neutral) draad. Ook dat deed mijn aannemer al automatisch omdat ze met een megagrote rol standaard flexibele buis mèt draad door het huis gaan om alle elektra aan te leggen; het stuk voor stuk uitvogelen en trekken van draden wordt in ieder geval bij onze moderne bouw niet meer gedaan.
• Goede wifi (of ZigBee of Zwave) verbinding in het huis. Door een wifi-punt op elke verdieping is dat bij ons geen probleem.
Zelf ben ik voor de allergoedkoopste oplossing gegaan die ik maar kon vinden; via BangGood (een variant van AliExpress) drie Tuya Smart Switches.

Van cloud naar lokaal

Tegenwoordig worden bijna alle ‘smart’ apparaten voorzien van een cloud-voorziening. Er wordt dan reclame gemaakt voor vooral spraakbesturing via Alexa en Google. Via een app kan het apparaat dan worden bediend. Achter de schermen stuurt de app (of ‘Alexa’ als je een spraakcommando geeft) een bericht via het internet naar de centrale server. Bij Tuya-devices is dat in China. In China gaat dat commando naar een ander deel en stuurt weer over het internet het apparaat aan om AAN of UIT te gaan. Voor dit alles heb je dus werkend internet en een werkende provider nodig.
Werkend internet hebben we nagenoeg continue, maar het komt nogal eens voor dat de provider, de fabriek de voorwaarden verandert, de dienst betaald maakt of zelfs uitschakelt. In zo’n geval kan je dus het apparaat niet meer bedienen. Het is een dom en nutteloos apparaat geworden.
<<plaatje cloud informatie stromen>>. Voorbeelden hiervan zijn Nest en ook Tuya welke de koppeling met IFTTT uitschakelt.

Om problemen te voorkomen en minder afhankelijk te zijn is het handig om een lokale variant te gebruiken. Omdat al deze tuya-apparaten gebruik maken van eenzelfde centrale chip met wifi (een ESP8266) heeft iemand bedacht om er nieuwe software (firmware) voor te schrijven; Tasmota. Deze kan nog steeds het apparaat laten werken zoals de bedoeling was. Maar dan zonder koppeling met de centrale server ergens in de wereld.

Om van het een naar het andere te komen een aantal stappen
1) het apparaat moet worden gereset
2) er wordt een ander wifi-apparaat ingesteld welke doet alsof hij een ‘instel-apparaat’ is; een host
3) je smart-device maakt verbinding met de host
4) nieuwe software wordt geplaatst op je smart-device (Tasmota)
5) Tasmota wordt ingesteld op juist werken en wordt actief.
De stappen 2 t/m 4 wordt gedaan met speciale software weer door iemand anders OpenSource geschreven: Tuya-Convert.
En tegenwoordig gaat 95% via wifi (=OTA, Over The Air) ipv het solderen van draadjes in opengemaakte apparaten.

Er is zijn veel handleidingen geschreven over het gebruik van Tuya-Convert en Tasmota: youtube video’s over Tuya-Convert  youtube video’s over Tasmota

En ik maak dus heel veel gebruik van anderen die het allemaal al een keer hebben uitgevonden en in mooie video’s delen met de community. Met name de kanalen en uitlegvideo’s van DigiblurDIY , The Hook Up , SuperHouseTV  en DrZzs  zijn mijn bijna dagelijkse kost geworden.

We hebben ook een tweetal RGB-meerkleuren-lampen. Ik heb als uitgangspunt heb om geen “app-only” lampen te hebben, waarbij dus geen domme bediening mogelijk is. Voor sfeer in de woonkamer heb ik een uitzondering gemaakt. Op ongeveer 180cm hoogte, aan weerszijde van de woonkamerwand met de televisie heb ik twee stopcontacten (wandcontactdozen) laten maken.Daar kunnen ook aansluitingen voor geluidsboxen in, maar ook lampen.
Met een relatief simpele stopcontact-E27fitting ontstaat een mooie standaard waarin precies de RGB-lamp kan.
(Als extra functie zit er gelukkig ook een schakelaar op om hem alsnog bij nood uit te schakelen).

De RGB-kleurenlampen zijn van het merk Yeelight. Deze hebben zowel een eigen app, maar zijn ook zeer eenvoudig benaderbaar via HomeAssistant. In het hele huis het communicatieprotocol voornamelijk WiFi en ook deze lampen communiceren via Wifi.

Zoals de naam al doet vermoeden kunnen de RGB-lampen alle kleuren aannemen. Er zitten zelfs speciale functies op zoals een paar keer fel knipperen of als een disco variëren. Gebruiken we allemaal niet, het gezin zou er gek van worden. In de praktijk gebruiken we één zachte gele kleur voor de avondinstelling.

Via de Yeelight-integratie in HomeAssistant zijn ze eenvoudig te koppelen. Als groep lampen zijn nu dus aangeschakeld de Wemo-stekker-schakelaars en de Yeelight-RGB-lampen. Zo kan de domotica “alle woonkamerlampen” in 1 keer schakelen.

We hebben ook twee Belkin Wemo stekker schakelaars. Deze stop je in het stopcontact (de wandcontactdoos als je het goed wilt zeggen) en daar kan dan een stekker van een staande lamp of lampje in de hoek of van de kerstboomverlichting in. Er zit ook een knop op (in tegenstelling tot de plugwise stekkers) dus je kan ze ook handmatig schakelen zonder je telefoon of laptop er bij te pakken.

De Wemo-schakelaars maken via wifi verbinding met het internet in huis, bij ons is dat de Fritzbox router/modem van de internet-provider. En omdat de raspberry pi met HomeAssistant ook aangesloten is op het netwerk kunnen ze elkaar ‘zien’.  De Wemo-integratie in HomeAssistant kan automatisch de apparaten herkennen en toevoegen aan het dashboard. Installatie en koppelen ging dus heel erg eenvoudig. Op deze manier kan je ook via de domotica de schakelaars instellen en bijvoorbeeld bij zonsondergang aanschakelen.